Τυροσίνη – Ποιες είναι οι επιδράσεις της και ποιο ρόλο διαδραματίζει στο στρες, την κατάθλιψη και την απώλεια βάρους;

Όλοι βιώνουμε άγχος κατά καιρούς στη ζωή μας. Στις πρόβες, στη δουλειά ή σε κάποιο πρώτο ραντεβού που έχετε αγωνία για το πως θα πάει η συνάντηση. Είναι απλώς ένα μέρος της ανθρώπινης εμπειρίας.

Δεδομένου ότι οι αγχωτικές καταστάσεις δεν μπορούν να αποφευχθούν πάντα, στο σημερινό άρθρο θα παρουσιάσουμε το αμινοξύ τυροσίνη. Θα συζητήσουμε τη λειτουργία του στο σώμα, τα οφέλη του και το πώς η επαρκής λήψη του μπορεί να μας βοηθήσει να διαχειριστούμε καλύτερα τις καταστάσεις που αναφέραμε στην εισαγωγή του άρθρου.

Τί είναι η τυροσίνη;

Η τυροσίνη είναι ένα μη απαραίτητο αμινοξύ, που σημαίνει ότι, σε αντίθεση με τα απαραίτητα, μπορεί να συντεθεί από άλλες ουσίες. Το επαρκές επίπεδο του έχει θετική επίδραση στη ζωτικότητα, τη συγκέντρωση, αλλά και στην φυσιολογική λειτουργία των μυών. Το αμινοξύ L-τυροσίνη βρίσκεται στη διατροφή και μεταβολίζεται για να παράγει κατεχολαμίνες όπως ντοπαμίνη,επινεφρίνη (αδρεναλίνη) και νορεπινεφρίνη(νοραδρεναλίνη). [1–2]

Η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη είναι ορμόνες του στρες που απελευθερώνονται κυρίως σε καταστάσεις έντασης. Αυξάνουν τον καρδιακό ρυθμό και το επίπεδο σακχάρου στο αίμα. Είναι υπεύθυνες για τη συμπεριφορά υπό συνθήκες άγχους και ενεργούν ως «εκκινητής δύναμης» στο σώμα.

Η ντοπαμίνη είναι ένας σημαντικός νευροδιαβιβαστής που παράγεται στον εγκέφαλο. Είναι ένας «αγγελιοφόρος» του νευρικού συστήματος που μεταδίδει χημικές πληροφορίες και επηρεάζει την ανθρώπινη συμπεριφορά – τα κίνητρα, τη συγκέντρωση και τη διάθεση. Σε ορισμένα μέρη του εγκεφάλου, η ντοπαμίνη απελευθερώνεται κυρίως κατά τη διάρκεια ευχάριστων δραστηριοτήτων, όπως το σεξ, η σωματική δραστηριότητα ή η προπόνηση στο γυμναστήριο.

Η τυροσίνη αποτελεί επίσης μέρος της διαδικασίας παραγωγής θυρεοειδικών ορμονών, οι οποίες είναι κυρίως υπεύθυνες για τη ρύθμιση του μεταβολισμού και της μελανίνης, μιας χρωστικής που προσθέτει χρώμα στο δέρμα, τα μαλλιά και τα μάτια.Η υψηλότερη συγκέντρωση τυροσίνης εμφανίζεται κυρίως στον εντερικό βλεννογόνο. Παρασκευάζεται συνήθως μόνο εάν υπάρχει επάρκεια ενός άλλου αμινοξέος στο σώμα – της φαινυλαλανίνης. [3–5]

Η φαινυλαλανίνη είναι ένα βασικό αμινοξύ που είναι, εντός του μεταβολισμού, ένας σημαντικός πρόδρομος (αρχικό υλικό) για την παραγωγή τυροσίνης. Ως ένωση, χρησιμεύει στην παραγωγή των νευροδιαβιβαστών που απαιτούνται για τη δραστηριότητα του νευρικού συστήματος. Υπάρχουν δύο μορφές φαινυλαλανίνης:

• D-φαινυλαλανίνη, που δεν είναι απαραίτητο αμινοξύ

• L-φαινυλαλανίνη, που βρίσκεται στις πρωτεΐνες. Αυτή η μορφή είναι σημαντική για την παραγωγή τυροσίνης.

Τι είναι η φαινυλκετονουρία (PKU/ΦΚΟ);

Πιθανότατα δεν έχετε ακούσει ποτέ αυτόν τον όρο, αλλά το όνομα υποδηλώνει ότι σχετίζεται με τη φαινυλαλανίνη. Αναφέραμε ότι η φαινυλαλανίνη παράγει τυροσίνη μόνο εάν υπάρχει αρκετή ποσότητά της στο σώμα.

Ωστόσο, δεν είναι όλοι οι άνθρωποι γενετικά ικανοί να επεξεργάζονται αυτό το αμινοξύ. Η φαινυλκετονουρία ή η φαινυλκετονουρική ολιγοφρένεια είναι μια συγγενής διαταραχή του μεταβολισμού της φαινυλαλανίνης. Είναι μια από τις πιο κοινές κληρονομικές μεταβολικές ασθένειες, η θεραπεία των οποίων πρέπει να ξεκινήσει πριν από τον τρίτο μήνα της ηλικίας του παιδιού. Η μη διαγνωσμένη φαινυλκετονουρία μπορεί να εκδηλωθεί ως διανοητική καθυστέρηση, επιληπτικές κρίσεις, υπερβολική μυϊκή ένταση και υπερκινητικότητα.

Οι ασθενείς με αυτή τη διαταραχή τείνουν να έχουν χαμηλά επίπεδα τυροσίνης στο σώμα τους, επειδή πρέπει να ακολουθήσουν δίαιτα χαμηλή σε φαινυλαλανίνη. Άλλα πιθανά προβλήματα που σχετίζονται με τη φαινυλκετονουρία περιλαμβάνουν την έλλειψη  βιταμίνης D και B12, αλλά και την έλλειψη ασβεστίου και  σιδήρου, τα οποία είναι καλό να συμπληρώνονται με τα ανάλογα συμπληρώματα διατροφής. [6]

You might be interested in these products:

Η ανακάλυψη της τυροσίνης

Μια ενδιαφέρουσα ιστορία συνδέεται με την ανακάλυψη της τυροσίνης. Η επιρροή και τα αποτελέσματά της στο ανθρώπινο σώμα ανακαλύφθηκαν για πρώτη φορά περισσότερο από τέσσερις δεκαετίες πριν από τον Βρετανό φαρμακοποιό Tony Hunter, του οποίου η σύζυγος έπαιρνεαντικαταθλιπτικά. Παρατήρησε ότι κάθε φορά που έτρωγε τυρί, ειδικά ένα είδος γρήγορης ωρίμανσης, είχε σοβαρό πονοκέφαλο. Το τυρί, και ειδικά το ταχείας ωρίμανσης, έχει βρεθεί ότι περιέχει μεγάλες ποσότητες τυροσίνης. Η ελληνική λέξη «Τυρός», που σημαίνει τυρί, έδωσε στην τυροσίνη το όνομά της. [4]

Επομένως, τα προϊόντα που περιέχουν τυροσίνη σήμερα δεν συνιστώνται σε άτομα που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά. Σύμφωνα με μελέτες, η τυροσίνη μπορεί να προκαλέσει υπέρταση σε άτομα που πάσχουν από κατάθλιψη, εντός δύο ωρών. [7]

Οι κύριες πηγές τυροσίνης

Το σώμα μπορεί να παράγει αυτό το μη απαραίτητο αμινοξύ από μόνο του, αλλά για να έχετε αρκετό από αυτό στο σώμα σας, πρέπει να εστιάσετε ειδικά σε τρόφιμα με υψηλή περιεκτικότητα σε πρωτεΐνες. Αν θέλετε να “έρθετε αντιμέτωποι με την τυροσίνη”, η ιδανική πηγή είναι οι φυτικές ή ζωικές πρωτεΐνες, όπως:

• τυρί
• αυγά
• κοτόπουλο και κρέας γαλοπούλας
• σόγια
• αμύγδαλα και ξηροί καρποί

Ωστόσο, εντοπίζεται επίσης και στα φρούτα και περιέχεται κυρίως στο αβοκάντο και την μπανάνα. [8]

Μια ποικίλη διατροφή πλούσια σε πρωτεΐνες θα πρέπει να παρέχει επαρκή ποσότητα τυροσίνης. Ωστόσο, η τυροσίνη με τη μορφή ενός συμπληρώματος διατροφής μπορεί επίσης να ενισχύσει τα ιδανικά επίπεδα της στο σώμα.

Οι επιδράσεις της τυροσίνης

Τα αποτελέσματα των μελετών δείχνουν ότι η τυροσίνη μπορεί να έχει ένα σχετικά μεγάλο εύρος επιδράσεων. Ορισμένες από τις υποτιθέμενες επιδράσεις της στο ανθρώπινο σώμα δεν έχουν επιβεβαιωθεί σε καμία έρευνα. Ορισμένοι υποστηρίζουν ότι η τυροσίνη μπορεί να βοηθήσει στην προπόνηση αντοχής, στη διατήρηση της μνήμης και στην προσοχή.

1. Τυροσίνη vs. προπόνηση αντοχής

Υπήρξε μια ενδιαφέρουσα μελέτη στην οποία εξετάστηκαν οκτώ υγιείς εθελοντές στην ποδηλασία για μια εβδομάδα. Χωρίστηκαν σε δύο ομάδες, οι οποίες εναλλάσσονταν. Ενώ στη μία ομάδα δόθηκε 0,5 λίτρο εικονικού φαρμάκου χωρίς ζάχαρη πριν προπονηθεί σε εξωτερική θερμοκρασία 30 βαθμών Κελσίου, η άλλη ομάδα λάμβανε 150 mg τυροσίνης. Τα αποτελέσματα αυτής της μελέτης έδειξαν ότι όσοι πήραν τυροσίνη έκαναν ποδηλασία για λίγο περισσότερο και το σώμα τους ανταπεξήλθε καλύτερα στις δύσκολες θερμοκρασίες. [9]

2. Τυροσίνη vs. λειτουργική μνήμη και προσοχή

Σε μια άλλη ολοκληρωμένη μελέτη, εξετάστηκαν άτομα που είχαν εκτεθεί στο κρύο για τεσσεράμισι ώρες και είχαν περιορισμένη παροχή οξυγόνου. Σε χαμηλότερες θερμοκρασίες και υποξία, η τυροσίνη έχει αποδειχθεί ότι μειώνει κατά έναν αριθμό τις ανεπιθύμητες ενέργειες της συμπεριφοράς, όπως ο πονοκέφαλος, το κρύο, ο φόβος ή η κόπωση, σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. Αν και αυτά τα αποτελέσματα δεν μπορούν να θεωρηθούν σαφή και απαιτείται περαιτέρω έρευνα, φαίνεται ότι η τυροσίνη μπορεί επίσης να βοηθήσει στη διατήρηση της λειτουργικής μνήμης και της προσοχής. [10]

Βοηθάει η τυροσίνη στην απώλεια βάρους;

Αυτή η ερώτηση έχει τεθεί από πολλούς που θα ήθελαν να απλοποιήσουν ή να επιταχύνουν τη διαδικασία απώλειας βάρους. Για να κατανοήσετε καλύτερα το πώς λειτουργεί η τυροσίνη στο σώμα, θυμηθείτε ότι η τυροσίνη επηρεάζει τα βέλτιστα επίπεδα εκείνων των ορμονών στο σώμα που μπορούν να βοηθήσουν στην καύση λίπους.

Η φαινυλαλανίνη μετατρέπεται πρώτα μέσω μιας χημικής διαδικασίας στο σώμα σε τυροσίνη και αργότερα σε ένα άλλο αμινοξύ που ονομάζεται L-DOPA (λεβοντόπα). Αυτό στη συνέχεια μετατρέπεται σε νευροδιαβιβαστική ντοπαμίνη, η οποία παράγει αδρεναλίνη και νοραδρεναλίνη. Αυτές οι δύο ορμόνες παίζουν σημαντικό ρόλο στη διατροφή. Η αδρεναλίνη και η νοραδρεναλίνη εμπλέκονται στην λιπόλυση και στην κινητικότητα του λίπους. Ταυτόχρονα, αποτελούν μέρος της «παραγωγής θερμότητας» – θερμογένεσης και κετογένεσης, η οποία είναι η διαδικασία διαίρεσης του λιπώδους ιστού. [17]

Συνεπώς, δεδομένου ότι η τυροσίνη είναι πρόδρομος της ντοπαμίνης, της αδρεναλίνης και της νοραδρεναλίνης, μπορούμε να πούμε ότι τα βέλτιστα επίπεδα τυροσίνης μπορούν να βοηθήσουν στην καύση λίπους. Σε κάθε περίπτωση, δεν υπάρχουν κλινικές μελέτες που να επιβεβαιώνουν τις επιδράσεις της τυροσίνης στην απώλεια βάρους.

Πώς σχετίζεται η τυροσίνη με το άγχος και την κατάθλιψη;

Το άγχος οδηγεί σε χαμηλότερη συγκέντρωση σημαντικών διαβιβαστών. Αρκετές μελέτες έχουν εστιάσει στο πώς η τυροσίνη μπορεί να βοηθήσει στη μείωση του στρες. Αυτές έδειξαν θετική συσχέτιση μεταξύ της συμπληρωμένης τυροσίνης και της αυξημένης διανοητικής απόδοσης. [11]

Άνδρες που υποβλήθηκαν σε εντατική εκπαίδευση αντιμετώπισης  αγχωτικών καταστάσεων, είχαν καλύτερη απόδοση αφού έπιναν ένα ρόφημα πρωτεΐνης το οποίο περιείχε δέκα γραμμάρια τυροσίνης. Η μνήμη τους βελτιώθηκε και η αρτηριακή τους πίεση ήταν η βέλτιστη. Στις γυναίκες, η τυροσίνη βελτίωσε σημαντικά τη λειτουργική μνήμη κατά τη διάρκεια ενός ψυχικά απαιτητικού καθήκοντος σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο. [11]

Τι σημαίνει αυτό? Η επαρκής πρόσληψη τυροσίνης μέσω της διατροφής ή των συμπληρωμάτων της, μπορεί να μειώσει την κόπωση και το άγχος και, συνεπώς, να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία. Μπορεί να βοηθήσει το σώμα με την ικανότητά να προσαρμόζεται καλύτερα στις διαφορετικές απαιτήσεις, κάτι που ονομάζεται γνωστική ευελιξία [11–13]

Τυροσίνη και κατάθλιψη

Πρώτα απ ‘όλα, πρέπει να έχουμε κατά νου ότι ενώ το άγχος είναι συνήθως θέμα χρόνου να αντιμετωπιστεί, η κατάθλιψη είναι ζήτημα μακροπρόθεσμης φύσεως. Είναι μια ψυχική κατάσταση που απαιτεί επαγγελματική βοήθεια. Τα κοινά συμπτώματα της κατάθλιψης είναι τα προβλήματα ύπνου, η μειωμένη μνήμη, αλλά και η κόπωση, η υπερκατανάλωση τροφής ή αντίστροφα η ανορεξία.

Η κατάθλιψη είναι μια από τις πιο κοινές ψυχικές ασθένειες που μπορεί ακόμα και να οδηγήσει στον θάνατο. Αν και η υποκείμενη παθοφυσιολογία της δεν είναι σαφώς καθορισμένη, προκλινικά και κλινικά στοιχεία υποδηλώνουν την ύπαρξη διαταραχών της νευροδιαβίβασης σεροτονίνης, νορεπινεφρίνης και ντοπαμίνης στο κεντρικό νευρικό σύστημα. Η τυροσίνη βοηθά στην βελτιστοποίηση της παραγωγής νευροδιαβιβαστών και μπορεί έτσι να θεωρηθεί ως αντικαταθλιπτικό. [18]

Πειράματα σε ασθενείς με κατάθλιψη υποδηλώνουν ότι η τυροσίνη μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα νορεπινεφρίνης στον εγκέφαλο. Ωστόσο, η κατάθλιψη είναι μια πολύπλοκη και ιδιαίτερη ψυχική διαταραχή, οπότε σε αντίθεση με το άγχος, δεν έχει ακόμη επιβεβαιωθεί επιστημονικά εάν η τυροσίνη βοηθά στην κατάθλιψη. [14]

Πώς να πάρετε τυροσίνη;

Η τυροσίνη λαμβάνεται συνήθως σε δόσεις 500-2000 mg, περίπου 30-60 λεπτά πριν από οποιαδήποτε δραστηριότητα στην οποία το σώμα εκτίθεται σε ένταση, όπως η προπόνηση. Η συνιστώμενη δόση κυμαίνεται από 100-150 mg / kg σωματικού βάρους. Επομένως, για άτομα βάρους 90 κιλών, συνιστάται η δόση 9-13,5 g τυροσίνης μία ώρα πριν από την προπόνηση, ενώ για τα άτομα 70 κιλών η συνιστώμενη ποσότητα είναι 7-10 g τυροσίνης. Οι δόσεις μπορούν επίσης να χωριστούν σε δύο μέρη, 30 και 60 λεπτά πριν από την άσκηση. [15]

Έχει παρενέργειες η τυροσίνη;

Δεδομένου ότι είναι ένα από τα βασικά μη απαραίτητα αμινοξέα, η τυροσίνη θεωρείται γενικά ασφαλής. Ωστόσο, όπως αναφέρεται στην εισαγωγή, η τυροσίνη είναι ένας πρόδρομος των κατεχολαμινών (διεγερτικές ορμόνες), συνεπώς μπορεί να αλληλεπιδράσει ή να ενισχύσει τις επιδράσεις άλλων διεγερτικών ή φαρμάκων που επηρεάζουν την παραγωγή ντοπαμίνης και νορεπινεφρίνης, όπως η λεβοντόπα (L-DOPA).

Ειδικότερα, δεν συνιστάται σε άτομα που λαμβάνουν αντικαταθλιπτικά ΜΑΟΙ (αναστολείς μονοαμινοξειδάσης). Η αιτία είναι ότι μπορεί να προκαλέσει υπερτασική κρίση σε αυτά, δηλαδή μια ξαφνική και απότομη αύξηση της αρτηριακής πίεσης. Δεν συνιστάται επίσης για άτομα με προβλήματα του θυρεοειδούς. [16-17]

Το νευρικό μας σύστημα εκτίθεται λίγο πολύ στο άγχος. Η τυροσίνη είναι ένα μη απαραίτητο αμινοξύ που το σώμα μας χρειάζεται ιδιαίτερα αυτή τη στιγμή. Συμβάλλει στην παραγωγή βασικών νευροδιαβιβαστών που βοηθούν στη ρύθμιση της διάθεσης και της συναισθηματικής σταθερότητας. Τα αποτελέσματα των μελετών δείχνουν ότι η τυροσίνη βοηθά στη βελτίωση της συγκέντρωσης, όχι μόνο στη σωματική αλλά και στην ψυχική απόδοση. Η τυροσίνη είναι ένα από τα λιγότερο μελετημένα αμινοξέα, αλλά φαίνεται ότι τα αποτελέσματά της μπορούν να βοηθήσουν τους αθλητές και τα δραστήρια άτομα να επιτύχουν τον στόχο τους.

Μπορεί να μην έχετε ακούσει πολλά για την τυροσίνη ακόμη, αλλά πιστεύουμε ότι αυτό το άρθρο σας έδωσε όλες τις σημαντικές πληροφορίεςσχετικά με αυτή. Εάν θέλετε να διευρύνετε τους ορίζοντες των φίλων σας, υποστηρίξτε το άρθρο μας με κοινοποίηση.

Sources:

[1] Van de Walle G. - Tyrosine: Benefits, Side Effects and Dosage – https://www.healthline.com/nutrition/tyrosine

[2] Paravati S., and col. - Physiology, Catecholamines – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK507716/

[3] National Library of medicine - Tyrosine – https://pubchem.ncbi.nlm.nih.gov/compound/tyrosine

[4] Arnst J., - A legacy of tyrosine – https://www.asbmb.org/asbmb-today/people/051120/a-legacy-of-tyrosine

[5] Mitchel J. J., and col. - Phenylalanine hydroxylase deficiency – https://www.nature.com/articles/gim2011114

[6] Al Hafid N., - Phenylketonuria: a review of current and future treatments – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4728993/

[7] Kandula P., Agarwal R. - Proteinuria and hypertension with tyrosine kinase inhibitors – https://www.kidney-international.org/article/S0085-2538(15)54996-X/fulltext

[8] Ristic A. - 8 Potential L-Tyrosine Benefits + Dosage & Side Effects – https://selfhacked.com/blog/tyrosine-6-proven-health-benefits-tyrosine/

[9] Tumilty L., and col. - Oral tyrosine supplementation improves exercise capacity in the heat – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/21437603/

[10] Mullur R., and col. - Thyroid Hormone Regulation of Metabolism – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4044302/

[11] Young S., - L-Tyrosine to alleviate the effects of stress? – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC1863555/

[12] Banderet L., Lieberman H., - Treatment with Tyrosine, a Neurotransmitter Precursor, Reduces Environmental Stress in Humans – https://sci-hub.se/https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2736402/

[13] Attipoe S., and col - Tyrosine for Mitigating Stress and Enhancing Performance in Healthy Adult Humans, a Rapid Evidence Assessment of the Literature – https://academic.oup.com/milmed/article/180/7/754/4160625

[14] Gelenberg A., and col. - Tyrosine for depression: a double-blind trial – https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/2142699/

[15] Jongkees B. J., and col. - Effect of tyrosine supplementation on clinical and healthy populations under stress or cognitive demands—A review – https://www.sciencedirect.com/science/article/abs/pii/S0022395615002472?via%3Dihub

[16] Zaragoza J., and col. - Effects of acute caffeine, theanine and tyrosine supplementation on mental and physical performance in athletes – https://jissn.biomedcentral.com/articles/10.1186/s12970-019-0326-3

[17] Al Hafid N., - Phenylketonuria: a review of current and future treatments – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC4728993/

[18] Moret Ch., Briley M. - The importance of norepinephrine in depression – https://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/articles/PMC3131098/